От ыйын 8 күнэ — Россияҕа Дьиэ кэргэн, таптал уонна бэрэниилээх буолуу күнэ. Бу күн Хатыҥ Арыы нэһилиэгэр И.Е. Винокуров аатынан историяны уонна кыраайы үөрэтэр түмэлгэ, олохтоох дьаһалта, түмэл уонна дьахтар сүбэтин көҕүлээһиннэринэн «Дьоллоохпун, дьиэ кэргэмминэн!» диэн сэргэх тэрээһин ыытылынна. Тэрээһини түмэл быыстапка салаатын сэбиэдиссэйэ Людмила Петрова салайан ыытта. Кэлбит ыалдьыттары сахалыы сиэринэн минньигэс алаадьынан «Далбар» дьахтар сүбэтин салайааччыта Дария Мальцева күндүлээтэ. Бу күн араас сылларга тапталларын холбоон бииргэ олорбуттара 25, 35, 45 сылларын туолбут дьоһун ыаллар бэлиэтэннилэр уонна олохтоох дьаһалта иһинэн 2017 сылтан саҕалаан «Бигэ дьиэ кэргэн» Бочуот кинигэтигэр 52 сыл бииргэ олорбут Александра Даниловна, Василий Васильевич Игнатьевтар киирдилэр. Үөрүүлээх быһыыга-майгыга Хатыҥ Арыы нэһилиэгин олохтоох дьаһалтатын баһылыгын эбээһинэһин толорооччу Герман Герасимович Марков эҕэрдэлээн туран, эҕэрдэ суруктары, сэмэй бэлэхтэри туттартаата. Бу үөрүүлээх күҥҥэ Анна, Петр Охлопковтар, Афанасий Винокуров, Петр Машников ыҥырыылаах ыалдьыттарга бэйэлэрин ырыаларын бэлэх ууннулар. Үбүлүөйдээх ыаллары оҕолоро, сиэннэрэ, аймах-билэ дьонноро сибэкки дьөрбөтүн уунан эҕэрдэлээтилэр. Онтон Валерия Афанасьева кэлбит ыалдьыттарга бэйэтэ астаан аҕалбыт, минньигэс бэрээнньиктэрин бэлэх туттартаата.
Александра Даниловна, Василий Васильевич Игнатьевтар дьиэ кэргэн Саха республикатын «Кыһыл көмүс ыаллара» кинигэҕэ, Нам улууһун «Бастыҥ дьиэ кэргэн» кинигэтигэр киирбиттэрэ. Үс уол, биир кыыс оҕону төрөтөн, үөрэхтээн билигин 11 сиэн, 1 хос сиэн тапталлаах эбэтэ, эһэтэ буолаллар. 45 сыл бииргэ олорбут Галина Герасимовна, Иван Захарович Афанасьевтар икки оҕо, икки сиэн тапталлаах эбэтэ, эһэтэ буолаллар. Муус устар 14 күнүгэр 1979 сыллаахха Искра отделениетыгар үлэлии сылдьан сүрэхтэринэн сүбэлэһэн ыал буолбуттара. Галина Афанасьевна өр сылларга балыыһаҕа завхоһунан үлэлээбитэ, Иван Захарович сылгыһыттаабыта. Билигин даҕаны бааһынай хаһаайыстыба тэринэн, сылгы иитиитинэн дьарыктаналлар, нэһилиэккэ ыытыллар тэрээһиннэр спонсардара буолаллар. Наталья Дмитриевна, Лука Семенович Наумовтар ыал буолан бигэтик олорбуттара номнуо 45 сылларын бэлиэтээтилэр. Икки кыыс оҕону күн сирин көрдөрөн, аны алта сиэн тапталларыгар уйдаран дьоллоноллор. Наталья Дмитриевна ыанньыксыттаабыта, детсадка прачканан үлэлээбитэ. Нэһилиэккэ баар «Чэбдик» хаалыктаах хаамыы салайааччыта. Лука Семенович биир бастыҥ общественник, спортсмен, уһун кэмҥэ быткомбинатка атах таҥаһа улларар сыахха үлэлээбитэ. Билигин олохтоох дьаһалтаҕа харабылынан үлэлиир.
35 сыл бииргэ олорбут Лариса Иннокентьевна, Юрий Иннокентьевич Слепцовтар муус устар 15 күнүгэр 1989 с. ыал буолбуттар. Биир уол, үс кыыс оҕону төрөтөн, барыларын үрдүк үөрэхтээн, үлэһит дьон оҥордулар. Юрий Иннокентьевич Нам улууһун баһылыга, Хатыҥ Арыы нэһилиэгин 15 сыл салайбыта. 2023 сылга быыбарга дьон итэҕэлин ылан номнуо иккис төгүлүн улуус баһылыгынан талыллан үлэлии –хамсыы сылдьар. Бүтүн Саха сиригэр, Арассыыйаҕа, Нам улууһун сайыннаран, дьонун-сэргэтин ситиһиититинэн үрдүк салалта махталын ылар. Лариса Иннокентьевна Хатыҥ Арыытааҕы түмэлгэ специалиһынан үлэлиир, улахан дьиэ кэргэн тапталлаах ийэтэ, амарах эбэтэ буолар. Кини сылаас, сымнаҕас илиититтэн угуттанан дьиэ кэргэн толору дьолу билэн ньир бааччы олороллор. Кыргыттар бары үҥкүүһүттэр, нэһилиэк үҥкүү бөлөҕөр бааллар. Слепцовтар дьиэ кэргэн нэһилиэккэ ыытыллар культурнай, спортивнай тэрээһиннэргэ көхтөөхтүк кытталлар.
Кыһыл Дэриэбинэ олохтоохторо Айталина Гаврильевна, Афанасий Иннокентьевич Винокуровтар муус устар 6 күнүгэр 1989 с. дьоллорун холбообуттара 35 сыла буолла. Винокуровтар дьиэ кэргэн уоллаах, кыыһы күн сирин көрдөрөн, билигин номнуо үс сиэн тапталын билбит үтүө дьон. Айталина Гаврильевна «Сайдыы» СК сэбиэдиссэйэ, нэһилиэк депутатынан талыллан ситиһиилээхтик үлэлээбитэ, Афанасий Иннокентьевич Хатыҥ Арыы совхоз хас да төгүллээх чемпион суоппара, И.Е. Винокуров аатынан бириэмийэ лауреата. Винокуровтар ырыа куттаах дьиэ кэргэн буолаллар, нэһилиэк, улуус тэрээһиннэригэр көхтөөхтүк кытталлар.
25 сыл үрүҥ көмүс сыбаайбаҕа үктэммит Аппааны олохтоохторо Матрена Александровна, Ньургун Александрович Новгородовтар. Муус устар 17 күнүгэр 1999 сыллаахха Матрена уонна Ньургун тапталларын холбообут күннэрин хаһан да умнубаттар. Матрена Хатыҥ Арыытааҕы врачебнай амбулаторияҕа санитарканан үлэлиир, Ньургун идэтинэн суоппар, билигин урбаанньыкка суоппардыыр. Новгородовтар түөрт оҕолоох улахан дьиэ кэргэн буолаллар. Номнуо улахан кыргыттара үөрэхтэрин бутэрэннэр үлэлии –хамсыы сылдьаллар. Икки кыра устудьуон уонна оскуола үөрэнээччитэ буолаллар. Номнуо икки минньигэс сиэн тапталын билбит эбэ, эһэ аатын ааттатан, үөрүүлэрэ үгүс.
Ханнык баҕар киһиэхэ аан бастакынан дьиэ кэргэнэ, оҕолоро, сиэннэрэ туохтан да күндү, сүрэхтэригэр, дууһаларыгар иҥэриммит сүдү баайдара, күүстэрэ буолар. Дьиэ кэргэн сарсынҥыга кэскэлбит, эрэлбит, көмүс уйаларыттан бүөбэйдэнэн, чочуллан тахсыбыт күндү оҕолоро, ийэлээх, аҕа бэйэ-бэйэҕэ эрэллээх буолуу холобурдарынан иитиллэн, алаһа дьиэни толору суолталаан, саха сайдыам ыала буолан олороллор.
Холобур оҥостор үтүө-мааны ыаллары өссө төгүл эҕэрдэлиибит уонна хаһан да уҕараабат тапталы, саха алмааһыныы кытаанах доруобуйаны, дьиэ кэргэҥҥитигэр иллээх-эйэлээх олоҕу баҕарабыт.
Надежда Сивцева