Россия ойуурун фондатын 20 %-на Саха сиригэр тиксэр. Кэнники сылларга дойдубут президенэ Владимир Путин сорудаҕынан уларытыы киллэрэннэр, үбү тыырыы ньымата уларыйда, ойууру харыстыыр үлэһиттэри элбэппиттэр, хамнастара үрдээтэ уонна техникаларынан хааччыйбыттар. Ойуур баһаарын сэрэтии үлэтэ уонна турбут баһаары бохсуу көдьүүстээхтик ыытыллар, эмсэҕэлээбит сири-дойдуну чөлүгэр түһэриигэ үгүс өрүттээх үлэ тэриллэр буолла.
Ол туһунан «Якутлесресурс» ГАУ Намнааҕы филиалын директора Георгий Захаровы кытары кэпсэттибит:
— Ойуур хаһаайыстыбатыгар уонна айылҕа харыстабылыгар РФ салалтата болҕомтотун күүскэ уурар буолла. «Якутлесресурс» ГАУ Намнааҕы филиала 22 штаттаах, ааспыт сылларга 7 эрэ этибит. Ойуур баһаарын умулларааччылар «Лесной пожарный» диэн анал идэҕэ үөрэнэр буоллулар. Доруобуйаларын туругун бэрэбиэркэлиир хамыыһыйаны ааһаллар, клещ утары быһыы ылаллар. Ааспыт сылга «Якутлесресурс» ГАУ-га эбии быстах кэмҥэ үлэлииргэ 85 үлэ миэстэтин таһаараннар, биһиги филиалбытыгар эбии 5 үлэһити ылбыппыт. Тэрилтэ бастаан тэриллиитигэр УАЗ массыыналаах, МТЗ уонна Агромаш трактордаах, уу мотуордаах эрэ этибит. Онтон «Экология» национальнай бырайыагынан үбүлэнэн билигин 14 техникаланныбыт. Онон хааччыллыы быдан тубуста. Бас билэр хонтуораланныбыт, 10*20-лээх гараас тутта сылдьабыт, ону таһынан ирдэбил быһыытынан техникаларбытын, туттар малларбытын харайар сарай оҥостубуппут. Өрүс уҥуор нэһилиэктэрбитигэр анаан 1 тииптээх учаасток тэрийэн эрэбит. Манна бэйэбититтэн 5 уонна олохтоохтортон 4 быстах кэмҥэ дуогабарынан үлэһиттэр ананыахтара.
«Ойуур харыстабыла» федеральнай бырайыак чэрчитинэн санитарнай-чэбдигирдэр тэрээһиннэри, үлэлэри ыытар буоллубут. Ол курдук, ойуур баһаардарын умулларар эрэ эбээһинэстээх буолбакка, тыаны чөлүгэр түһэрэргэ сөптөөх усулуобуйаны тэрийэбит. 2021 с. Таастаах нэһилиэгин таһыгар баһаартан сэрэхтээх буолууну кэһии түмүгэр (умуллубатах кутааттан) ойуур баһаара туран 5000 гектартан ордук иэннээх тыа умайбыта. 2023 сыллаахха федеральнай бырайыагынан тыаны чөлүгэр түһэрии үлэтигэр, умайбыт сири солуурга бэдэрээтчиктэр сүүмэрдэнэннэр, ону таһынан биһиги өттүбүттэн 17 үлэһит уонна кэккэ улуустартан сыһыарылланнар үлэни ыыта сылдьабыт. Тыаны чөлүгэр түһэриинэн дьарыктанар «Рекавери групп» диэн тэрилтэ биһиги улууспутугар төрдүс сылын үлэлиир. Бу тэрилтэ Хабаровскай кыраайга бэлэмнэммит сиэмэни аҕалан, бэлэмнээбит мастарын Үөдэйгэ, Бөтүҥҥэ, Модукка, Таастаахха олордо сылдьаллар. Маны таһынан, бэйэбит хомуйбут бэс туорааҕыттан 3 тыһ. кэриҥэ олордорго кыра мас бэлэмнэниллэр. Быйыл Модукка 15 га сиргэ олордон саҕалыахпыт.
Федеральнай уонна өрөспүүбүлүкэтээҕи программанан, бырайыактарынан үлэҕэ-хамнаска, умайбыт тыаны чөлүгэр түһэрии, тупсарыныы, үлэһит ахсаанын элбэтии, техниканан хааччыйыы күүһүрдэ. Онон сөптөөх үлэ барар диэн сыаналыыбын.
Семен Аргунов