Сир үлэтинэн дьарыктанар сорох хаһаайыстыбалар өлгөм үүнүүнү ылар туһуттан пестицидтары уонна агрохимикаттары туһаналлар.
Пестицидтэр диэн үүнээйи ыарыытын, кэрбиир үөннэри, сыыс оту утары туттуллар химическэй уонна биологическай эттиктэр, онтон агрохимикаттар диэн үүнээйи үүнүүтүн уонна сир быйаҥын үрдэтиигэ туттуллар химическай уонна биологичэскай эттиктэр (уоҕурдуулар) буолаллар.
Бу уоҕурдуулары сыыһа туһаныы, эбэтэр биһиги дойдубутугар көҥүллэммэтэх уоҕурдуулары туһаныы дьон доруобуйатыгар уонна тулалыыр эйгэҕэ куһаҕаннык дьайыахтарын сөп. Ол туһуттан Россия Федерациятын үрдүнэн «Сатурн» диэн ааттаах пестицидтэр уонна агрохимикаттар хамсааһыннарын кэтээн көрөр государственнай информационнай систиэмэ үлэлиир. Агрохимикаттарынан уонна пестицидтэринэн туһанааччы хаһаайыстыбалар уонна урбаанньыттар бу систиэмэҕэ киирэн регистрацияланналлара ирдэнэр.
РФ Тыатын хаһаайыстыбатын министерствота пестицидтэри уонна агрохимикаттары сыыһа туһаныыларын туоһулуур индикатордары олохтообута:
- Календарнай сыл устата информационнай систиэмэҕэ 2-тэн элбэхтэ эттиктэри сыыһа туһаныы туһунан иһитиннэрии киирдэҕинэ, ол иһигэр нуорманы таһынан уонна бу эттиктэри сыыһа ньыманан туттуу.
- Эттиктэри туһанар сирэй информационнай систиэмэҕэ пестицидтары уонна агрохимикаттары туһанарын туһунан киллэрбэтэҕинэ.
- Информационнай систиэмэҕэ көстөрүнэн пестицидтары уонна агрохимикаттары туһанар сирэй былырыыҥҥыттан 30% элбэх бу эттиктэри ылбыт, ол эрээри ыһыытын иэнин кэҥэппэтэх буоллаҕына.
2024 с. ахсынньытыттан тыа хаһаайыстыбатын министерствота эбии төрдүс индикаторы киллэрдэ. Бу индикаторга ыйылларынан пестицидтары туттубутун туһунан информационнай систиэмэҕэ көстүбэтин үрдүнэн ыһыллыбыт иэҥҥэ сыыс от химическэй дьайыыттан уларыйыыта 50% ордук иэҥҥэ таҕыстаҕына.
Бу этиллибит индикатордар көрдөрүүлэрэ пестицидтэри уонна агрохимкаттары туһанааччыларга былааны таһынан оҥоһуллар бэрибиэркэни тэрийиигэ төрүөт буолуон сөп.
Бэрибиэркэ түмүгүнэн пестицидтэри уонна агрохимкаттары куттала суох туһаныы сокуонун кэһии таҕыстаҕына, туһааннаах сирэй административнай Кодекс 8.3 ыстатыйатынан эппиэтинэскэ тардыллар.
СӨ Россельхознадзора