Таастаах. Бүгүн, тохсунньу 27 күнүгэр, улуус баһылыгын солбуйааччы Юрий Дьяконов салайар 4-с бөлөҕө «Нам улууһа» МТ 2024 сылга ыыппыт үлэтин отчуотун Таастаах нэһилиэгиттэн саҕалаата. Үгэскэ кубулуйбутунан, барбыт үлэ видеонан сырдатылынна. Мунньах саҕаланыыта Юрий Вячеславович ааспыт Дьиэ кэргэн сылынан нэһилиэк көхтөөх ыалларыгар, оҕону иитиигэ холобур буолар Роман, Евгения Баишевтар, Николай, Октябрина Гаврильевтар дьиэ кэргэннэригэр улуус баһылыгын Махтал суруктарын туттарда. Ол кэнниттэн олохтоохтор 2023 с. отчуокка киирбит туруорсууларынан барбыт үлэни сырдатта,
Олохтоохтор нэһилиэктэрин кыһалҕатынан санааларын эттилэр. Ол курдук, «НКТЭ» АО Таастаах нэһилиэгин производственнай учаастагын маастара Семен Оконешников эбийиэктэр тымныйбыттарын, онно тиийэр гаас ситимигэр гаас баттааһына намыһаҕын бэлиэтээтэ, хочуолунайга эргэрбит КЧМ оһохтору уларытары, куттала суох айанныыр инниттэн айан суолун тосту эргиирдэригэр мас үүммүтүн, остуолбалар аһара чугастарын көрөрү, оскуола дириэктэрэ Егор Горохов саҥа оскуола тутуллуутун уочаратын туоһуласта, эбийиэккэ муостаны уларытыыга өрөмүөн ыытыллар эрээри, үрүт сабыыттан тэстии баарын туоратары, дириэктэри иитэр үлэҕэ солбуйааччы Туйаара Аргунова 2024 с. оскуола оҕолорго уруһуй дьарыгар эксперимеҥҥэ киирбитинэн анал инвентарынан хааччыллары, бэтэринээр Софья Сивцева биологическай тобох дьааматын көрүүгэ үбүлээһини көрөрү, «Саха ынаҕа» тэрилтэ салайааччыта Александр Оконешников тыа хаһаайыстыбатыгар үлэлии кэлэр эдэр специалистары олохтуурга дьиэ-уот тутулларын, сүөһүгэ суоһуур адьырҕа бөрөнү уодьуганныыры уо.д.а. туруорустулар. Ити курдук, элбэх киһи бэйэлэрин көрүүлэрин, санааларын тиэртилэр.
Отчуокка 43 киһи сырытта. Тыл этээччилэр бары улуус дьаһалтата ааспыт сыллаахха үлэни сэргэхтик ыыппытын бэлиэтээтилэр. Кинилэр биир санаанан 100 % куоластаан үлэни биһирээтилэр.
Улуус баһылыгын отчуотугар улууспутуттан Ил Түмэҥҥэ талыллыбыт дьокутааттарбыт – парламент бэрэссэдээтэлэ Алексей Еремеев уонна тыа хаһаайыстыбатын, аграрнай политикаҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Александр Атласов кыттыыны ыллылар, биир дойдулаахтарын санааларын, кыһалҕаларын истэн, инники үлэлэрин былаанын торумнуулларыгар туһалаах буоларын бэлиэтээтилэр.
Искра. Улуус баһылыгын отчуота бастакы нэһилиэккэ майгыынныырдыы саҕаланна. Олохтоох дьаһалта тыа хаһаайыстыбатыгар специалиһа Александра Дьяконова сааскы халаан уутун кэмигэр көмөтүн иһин Махтал суругунан бэлиэтэннэ.
Бу нэһилиэккэ олохтоохтор сылын аайы иһэр уонна хаһаайыстыбаҕа туттуллар уу боппуруоһун сытыытык туруораллар. Быйыл да ол хатыланна. Онуоха ууну 11 биэрэстэ тэйиччи сытар Кэҥкэмэ үрэҕиттэн аҕалыахтааҕар скважина уутун хачайдааһыны инники күөҥҥэ таһаарар ордуга этилиннэ. Онон нэһилиэк баһылыга Андрей Новгородов улуус дьаһалтатын кытта ити тыын суолталаах боппуруоһу быһаарыыга элбэх үлэни ыыталлара күүтүллэр буолла.
Отчуот кэмигэр хороҕор муостаах, сыспай сиэллээх ыраах, кытыы нэһилиэктэргэ хото иитиллэрэ сөпкө бэлиэтэннэ, онно бары да сөбүлэһэр буолуохтаахпыт. Онон сүөһүнү, сылгыны аччаппакка, дэлэтэн ахсаанын элбэтии өбүгэбит дьарыгын быспат суолбут буолар. Ол инниттэн туттарыллар үүт харчытын 1 киилэтин 100 солк. тиэрдэр этии саамай сөптөөх суол диэн санаа үөскээтэ.
Искралар айан суолун өрөмүөнүн эмиэ тумнубатылар, күһүн, саас алдьанарынан оҥоһулларын ыйдылар. Социальнай эбийиэктэр наадалара эмиэ ахтылынна. Ол курдук, эргэ детсад дьиэтэ абаарыйаланар туруктаммытынан, тутуута 75 %-ҥа тиийбит 25 миэстэлээх саҥа детсады ситэрэри, 60 миэстэлээх саҥа кулуубу бырайыактыыры, 4 кыбартыыралаах «маневреннай» дьиэ тутуутун, суотабай сибээс «Билайн» операторын быыскатын үлэтин күүһүрдэри, баһаартан сэрэхтээх буолууга тыраахтары саҥардары, нэһилиэк кытыытынан минерализованнай балаһаны оҥорору о.д.а. туруорустулар. Отчуокка 23 киһи кыттыыны ылла.
Олохтоохтор ити курдук санааларын хото эттилэр. Кинилэр ыйытыыларыгар бөлөх эппиэттээх үлэһиттэрэ хоруйдары биэрдилэр. Искралар улуус дьаһалтатын ааспыт сыллааҕы үлэтин биһирииллэрин куоластаан бигэргэттилэр. Отчуот бүтүүтүгэр Ил Түмэн дьокутааттара Александр Атласов, Алексей Еремеев түмүк санааларын сэргии иһиттилэр.
Касьян Олесов-Олук