Кулун тутар 1 күнүгэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ситэриилээх былаас уорганнарын 2023 сыллаах үлэтин түмүгүн отчуоттуур мунньаҕа Үөдэй нэһилиэгэр буолан ааста. Бөлөҕү Уһук Илиҥҥи федеральнай уокурукка өрөспүүбүлүкэ бастайааннай бэрэстэбиитэлэ Ким Александрович Борисов салайан ыытта. Отчуоттуур мунньахха СӨ тыа хаһаайыстыбатын, тутуу, үөрэҕирии, экономика, транспорт уонна суол, министерстволарын, ведомстволарын бэрэстэбиитэллэрэ кыттыыны ыллылар. Олохтоохтортон 80 киһи И. Зырянов аатынан культурнай-спортивнай комплекса толору муһуннулар.
Видеонан отчуоту көрүү кэнниттэн, Ким Борисов дьоҥҥо-сэргэҕэ ааспыт сыл үлэ түмүктэринэн уу сахалыы дьоҥҥо-сэргэҕэ бэрт судургутук тылынан отчуоттаабытын олохтоохтор биһирээн иһиттилэр. Үөдэй олохтоохторун сүрүн долгутар ыйытыыларынан: анал байыаннай дьайыыга мобилизациянан барбыт уолаттар босхолонуохтара дуо, миграннар киириилэригэр туох үлэ ыытылларый, СӨ Ил Түмэн депутаттара тыа сирин олохтоохторун кытта тоҕо көрсүһүүлэри тэрийбэттэрий диэн Петр Федотов боппуруоһун лоп-бааччы биэрдэ. Республика оскуолаларын түмэллэрин аатыттан З.П.Саввин аатынан Үөдэй орто оскуолатын “Ийэҕэ албан аат” түмэл салайааччыта Алексей Дмитриевич Яковлев барыларын долгутар боппуруоһу быһаччы туруоруста. Ол курдук, оҕону патриотическай өйгө-санааҕа, тыыҥҥа иитии оскуола биир сүрүн хайысхата буоларын ыйан туран, оскуола түмэлин үлэһиттэригэр штат тоҕо көрүллүбэтин туруоруста. Нэһилиэк олохтоохторун атын регионнар олохторо эмиэ долгутар, ол курдук Уһук Илиҥҥи уокурукка тыа хаһаайыстыбатын балаһыанньата хайдах турукка турарый, Донецкай норуодунай өрөспүүбүлүкэҕэ Кировскай куораты чөлүгэр түһэриигэ Саха сириттэн баран үлэлииллэр дуо, устудьуоннар этэрээттэрэ баран онно кыттыыны ылыахтарын сөп дуо диэн Александр Николаевич Ядреев ыйытыы биэрдэ. Маны сэргэ, Өлүөнэ муостатын тутуу үлэтигэр федеральнай бюджеттан үп-харчы көрүлүннэ дуо, тутууну бэлэмнээһин үлэтэ хайдах ыытылларый уонна оскуолаларга “Советник директора” дуоһунастаах үлэһит чопчу туох эбээһинэстээҕин туоһуласта. “Сарыал” сынньалаҥ киин уус-уран салайааччыта Геннадий Игнатьев, В.А.Зырянов аатынан норуодунай хорга хормейстер штата көрөллөрүгэр, сынньалаҥ киин спорт эйгэтин кытта биир дьиэҕэ үлэлии олороллорун ыйан туран, саҥа кулууп дьиэтэ тутулларын туруоруста, ону тэҥэ саҥа кулууп тутуутугар нэһилиэк дьаһалтатын өттүттэн үлэ баран бырайыага оҥоһуллан, тутуллар миэстэтэ быһаарыллан турарын сырдатта.
Ону тэҥэ олохтоохтору долгутар эдэр специалистарга олорор дьиэ тутуута, Николай Обутов иһитиннэрбитин бырайыактыыр-сметнай документация оҥоһуллан экспертизаны ааһан, тутуллуохтаах сирэ-уота бэлэм диэн билиһиннэрдэ. Маны таһынан халаан уутун кэмигэр дэриэбинэ иһигэр уоту араардахтарына быстах кэмҥэ көһөн тахсыбыт дьон олорор сайылыктарыгар уот эмиэ арахсарын туһунан этэн туран, сайылыктарга кэлэр уот ситимин атын утаҕынан саҥалыы тардыллара буоллар диэн санаатын эттэ. Маны сэргэ, элбэх оҕолоох ыал ийэтэ социальнай гаастааһын, ол эбэтэр саҥа дьиэтигэр гаас ситимигэр босхо холбонууга сайаапка биэрбитин 2027 сылга көһөрбүттэр, былааҥҥа быйыл киирэрэ табыллыа дуо диэн боппуруоһу суругунан киллэрдэ. Баһаарынай чаас үлэһиттэрин чуолаан суоппардар хамнастара үрдүө дуо, онтон оскуолаҕа федеральнай капитальнай өрөмүөн үлэтэ оҥоһуллуо дуо диэн олохтоох баһаарынай чаас начальнига Иннокентий Зырянов уонна оскуола директора Вероника Барашкова боппуруоһу туруордулар.
Этиилэргэ киирдэххэ, тыа хаһаайыстыбатыгар улахан оруннаах, болҕомтолоох үлэлэр ууруллан, дьон тыа сиригэр олохсуйан, сүөһү-ас ииттэн олороллоругар сөптөөх политиканы ыыталларыгар баҕа санааларын эттилэр. Маны таһынан, оттуур ходуһаҕа өртөөһүн боппуруоһа, сири нүөлсүтүү үлэтигэр ардахтааһыны бэс ыйыгар ыытарга, сааскы халаан уута кэлиитигэр ходуһаларга уу тахсыбытын кэннэ Эбэ мууһун эстэрии үлэтин ыыталларыгар, даамбаҕа шлюз-регулятор тутуутугар үлэ барыан наадатын эттилэр. Маны тэҥинэн, өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн тыа нэһилиэктэригэр “оптимизация” киирэн доруобуйа харыстабылын салаатыгар үлэ таһыма мөлтөөбүтүн, оскуоларга оҕону үлэҕэ бэлэмниир идэлэргэ үөрэтиини киллэргэ, Саха иһитиннэрэр араадьыйа хампаанньата ырыалары эрэ иһитиннэрбэккэ, сахалыы ыраастык саҥарар биэриилэри, суолталаах боппуруостарга ырытыылары, спектакльтан быһа тардыылары иһитиннэрэллэригэр этиилэри киллэрдилэр. Уопсайынан үлэни-хамнаһы өрө тардар кэм кэлбитин бэлиэтээн эттилэр уонна бары боппуруостарыгар толору хоруйдары, эппиэттэри иһиттилэр. Түмүккэ ситэриилээх былаас уорганнарын үлэтин биир санаанан илиилэрин уунан биһирииллэрин биллэрдилэр.
Бөлөх салайааччыта Ким Александрович Борисов олохтоохторго махтанан туран ситиһиилэри баҕарда.
Екатерина Эверстова, Үөдэй