Нам сэлиэнньэтигэр ыт үөрүнэн ордук Степан Платонов аат., Базовай, Колхознай уулуссаларга мэнээктиирэ бэлиэтэнэр. Ленскэй нэһилиэккэ үлэ ыытылларын үрдүнэн, уопсастыбаннай сирдэргэ ыт көҥүл босхо сылдьара тохтообот.
Ол курдук, Ленскэй нэһилиэк баһылыгын дьаһалынан ахсынньы 13 күнүгэр Нам сэлиэнньэтигэр олохтоох дьаһалта, улуустааҕы административнай хамыыһыйа, Намнааҕы ОМВД участковайа, СӨ ветеринария департаменын Намнааҕы салаата, Намнааҕы ветеринария управлениета рейдэ оҥордулар. Олохтоох дьаһалтаҕа нэһилиэнньэттэн үҥсүү, этии киирбит ыалларга 15 иһитиннэрии листовка түҥэтилиннэ, 8 хаһаайыны кытта профилактическай өйдөтүү үлэтэ ыытылынна. Холобура, ол сырыыттан, соччо уһуна суох Манчаары уулуссаҕа 10-ча кэриҥэ ыт сылдьара. Хаһаайыттар 498 федеральнай сокуоҥҥа олоҕуран дьиэ кыылын эппиэтинэстээхтик иитиэхтээхтэр.
Салгыы маннык көстүү тахса турар түгэнигэр, тохтоло суох рейдэлэр, протоколлар толоруллуулара, административнай ыстарааптар күүһүрэр чинчилээхтэр. Ол эрээри, биһиги маны барытын бэйэбит тохтотор кыахтаахпыт эбээт. Тоҕо диэтэр, уулуссаҕа быгыалыыр, дьоҥҥо кутталы үөскэтэр ыттарбыт үксүлэрэ хаһаайыттардаахтар.
Ыкка хаһаайын буолбуттар үксүлэрэ бэйэлэрэ быһаарынаннар, эппиэтинэс ылынаннар иитэллэр, дьиҥэ. Ол эрээри, үгүстэр ыт оҕотун оҕолорун саататарга диэн аҕыйах кэмҥэ ылаллар уонна улааппытын кэнниттэн, ол ыттарбыт көрүүтэ-истиитэ суох кыылга кубулуйаллар. Бу уһуну-киэҥи толкуйдаабат буолуу, бэйэни эрэ сананыы биир өрүтэ!
Сорох ыаллар ыттарын баайыыга туруорбаттарыттан таптаабыттарынан айбардыыллар. Тоҕо баайбаккыт диэн ыйытыыга холкутук “Сымнаҕас ыт, бэйэҕит тыытымаҥ да чугаһыа суоҕа” дииллэр эбэтэр “Дьиэтин таһыгар сылдьар, ханна да ырааппат”, “Ыппыт кырдьаҕас, аччыгый” диэн буолар. Маннык этиини тохтотор кэм кэллэ! Холобура, бу төһө үчүгэй көстүү диигит? Ыт сылаас сиргэ бородуукта маҕаһыыныгар хара күүһүнэн киирэн хорҕойоро?!
Үгүс киһи көрүүтэ-истиитэ суох уулуссаҕа мэнээктиир ыттар тустарынан санаа атастаһалларыттан икки этиини аҕалабын.
Кими эрэ сиэтэхтэринэ долоҕойдоругар биирдэ түһэр. Онон көрдөһүү игин суруктаабакка, “ыккытын баайыҥ даа” дии олорбокко административнай эппиэтинэскэ, боротокуолга тардын. Оччоҕо эрэ сокуону тутуһуохтара.
Хаһаайыттар ыттара босхо сылдьыбыттарыгар ыстараап диэн салгынтан харчы дии. Тоҕо үлэлээбэт бу олохтоох дьаһалта? Тойотторбут сатыы сылдьыбаттар буоллаҕа, итинник кыһалҕаны билбэттэр. Отой кэһэйбэттэр.
Хайалара сөптөөҕү этэрий? Манна эмиэ ортону булбаккын…
Онуоха нэһилиэнньэ тустаах үлэ ыытылларын билэ-билэ хараҕын быһа симэр – өрөбүлэ суох Василий Крымков салайааччылаах бөлөх көрүүтэ-истиитэ суох ыттары тутара.
Бу барыта ыттары көрүүтэ-истиитэ суох ыытар хаһаайыттар эппиэтинэһи уонна ирдэбили билбэттэриттэн буолбатах, ээл-дээл сыһыаннаһыыларыттан тахсар. Дьон-сэргэ аҥардас салалтаҕа эрэ соҥнообокко, нэһилиэк барыта өйдөөн туруннаҕына, кыаллар боппуруос. Холобура, нэһилиэктэр үчүгэй өрүттэргэ куоталаһыыларын курдук, хата ыттары баайыыга үтүктүһүөххэ баара. Ол ордук буолуо. Бу кыайтарбат боппуруос буолбатах.
Харысхан Попов