1925 сыл тохсунньу 7 күнүгэр чулуу драматург, Саха АССР оскуолаларын үтүөлээх учуутала, Саха АССР искусстволарын үтүөлээх үлэһитэ, ССРС суруйааччыларын V–с съеһин делегата, Хаҥалас улууһун бочуоттаах олохтооҕо Степан Павлович Ефремов төрөөбүтэ 120 сыла туолла.
Онон сибээстээн тохсунньу ортото П.А. Ойуунускай аатынан литературнай музей тэрийиитинэн истиҥ кэпсэтиилээх тэрээһин буолла. Степан Павлович үлэтин, киһи быһыытынан сыһыанын кини үөрэнээччитэ Андрей Саввич Борисов, Саха театрын артыыстара, А.П. Николаев, З.П. Быгынанова, бииргэ алтыспыт доҕотторо, суруйааччылар, Хаҥалас улууһун библиотекатын үлэһиттэрэ, Өктөм норуодунай театрын артыыстара, С.П. Ефремов аатын сүгэр Булгунньахтаах орто оскуолатын музейын салайааччыта А.П. Чоросова, Нам улууһуттан И.С. Гаврильев аатынан Намнааҕы 1-кы №-дээх оскуола директора Н.Г. Парников, улуустааҕы библиотекаттан Р.Н. Дьяконова, Н.В. Павлова уонна мин Я.Е. Корякина кыттыыны ыллыбыт, ахтыы оҥордубут. Төрөппүт уола 88 саастаах Виктор Степанович аҕатын туһунан истиҥник ахтан-санаан ааста, кыттааччыларга махталын эттэ.
Степан Павлович Ефремов Нам орто оскуолатыгар 1935-1937 сс. директорынан үлэлээбит. Ол туһунан биһиги ветеран учууталларбыт П.А. Марков, Е.Д. Винокурова ахтыыларыгар баар. Ону таһынан В.Е. Колмогоров “Ойуунускай Намҥа көрсүһүүлэрэ” диэн ахтыытыгар суруйбут: “Оччотооҕуга мин Нам ситэтэ суох орто оскуолатыгар 6-с кылааска үөрэнэрим. Оскуолабыт дириэктэринэн саха биир биллиилээх суруйааччыта, драматура Степан Павлович Ефремов үлэлиирэ. Биирдэ, кулун тутар ортотун диэки, сарсыарда оҕолору барыбытын стройдатан баран, Степан Павлович бу күннэргэ П.А. Ойуунускай айар үлэтин 20 сыллаах үбүлүөйэ буоларын кэпсээбитэ уонна оскуола үбүлүөйгэ кыттарын туһунан биллэрбитэ. Кини көҕүлээһининэн үбүлүөйгэ сибээстээх үлэлэр саҕаламмыттара: Ойуунускайга анааллаах пионерскай сбордар ыытыллыбыттара, киэн программалаах кэнсиэр бэлэмнэммитэ, литературнай хаһыат таһаарарга конкурс ыытыллыбыта, үөрэххэ хаалааччыларга үчүгэйдик үөрэнэр оҕолору сыһыаран “буксуурдатыы” кылаас аайы тэриллибитэ.”
Степан Павлович 1937 с. атын үлэҕэ барбыта уонна 1942 с. Нам орто оскуолатыгар завуһунан, онтон 1943–1945 сс. директорынан үлэлээбитэ. Ити ыарахан сэрии сылларыгар үөрэҕи таһынан оскуола үлэтэ барыта кыайыы туһугар, фроҥҥа көмө диэн соруктаах тэриллэн ыытыллыбыта.
1942 с. Саха АССР байыаннай Комиссириата уонна үөрэх Наркома таһаарбыт бирикээстэригэр олоҕуран, оскуолаларга 1-10 кылаастарга булгуччулаах байыаннай үөрэхтээһин киирбитэ. 1943 с. сааскы өрөбүлтэн саҕалаан кыһыҥҥы, сайыҥҥы байыаннай оонньуулар ыытыллар буолбуттара. Онуоха үөрэнэччи бэлэмигэр нормативтары оҥорбуттара, зачеттары туттарбыт оҕолор оборуона значогунан бэлиэтэнэллэрэ.
Оскуола оҕолоро үөрэхтэрин кэнниттэн араас үлэнэн хабыллаллара, күргүөмнээх субуотунньуктарга кытталлара. 1942-1943 үөрэх сылыгар Нам орто оскуолатын тимуровецтара 62 фронтовик дьиэ кэргэттэригэр 200 солк. харчынан уонна 14-тэ тахсан көмөнү оҥорбуттар.
Оскуола үөрэнээччилэрэ уонна учууталлара 650 солк., 146 сылаас таҥас хомуйбуттара, оборуона фондатыгар 1291 солк. харчынан, 1275 облигациянан кылаат киллэрбиттэрэ.
1944 с. “Советская Якутия” диэн танковай колоннаны тутууга Нам орто оскуолатын үөрэнээччилэрэ уонна учуталлара 10200 солк. үбү хомуйбуттара.
Оскуола директора С.П. Ефремов, комсорг А.И. Атласова, учком председателэ Гордиевскай, старшай пионер баһаатай Винокуров ааттарыгар дойду главнокомандующайыттан И.В. Сталинтан махтал сурук кэлбитэ.
Ону таһынан оскуола сэриигэ барааччылары нуучча тылыгар үөрэтии киинэ буолбута, 1942 с. атырдьах ыйын 24 күнүгэр ССРС Совнаркома “Нуучча тылын билбэт байыаннай эбээһинэстээхтэргэ үөрэтии” туһунан уурааҕа олоххо киирбитэ, анал программа оҥоһуллубута. Ити сыллары С.П. Ефремов үөрэнээччитэ, сэрии сылларыгар кини салалтатынан үлэлээбит биһиги ветеран учууталбыт Е.Д. Винокурова ахтыыта музейбытыгар баар: “Сэриигэ барбыт дьоннорбутун оҕо-дьахтар, оҕонньоттор-эмээхситтэр туох баар үлэҕэ солбуйан хаалбыппыт. Оччолорго оскуола оһоҕун маһын тыаҕа көлөнөн тахсан кэрдэн киирэрбит, оскуола өрөмүөнэ, колхозтарга субуота аайы субботниктарга тахсарбыт, саас ыһыыга, сайын окко, күһүн хомуур үлэтигэр. Ону таһынан учууталлар уонна оҕолор күүстэринэн бэрт элбэх концертары туруорарбыт, танковай колонна оҥоһуутугар үп хомуйуута күүстээхтик уонна өрө көтөҕүллүүлээхтик барбыта.”
Евдокия Дорофеевна директорын туһунан маннык суруйар: “С.П. Ефремов сүрдээх киэн билиилээх, сайдыылаах, дьоҥҥо, коллективыгар, оҕолорго элэккэй, ол да буоллар үлэҕэ, үөрэххэ улахан ирдэбиллээх этэ, линейкаларга эппитин хайаан да толоттороро, оҕолор да толороллоро.
Степан Павлович көнө уҥуохтаах, ачыкылаах, чыначчы соҕус туттан, аҥаар илиитин сиэбигэр уктан баран хааман иһэр буолара, уҥа илиитин хамсатан сотору-сотору көннөөрүнэрэ. Коллективыгар дьоһуннаахтык туттан-хаптан кэпсэтэрэ, дьон кинини сэҥээрэн истэрэ, бу барыта кинини олохтоохтук характеристикалыыра.
Намҥа кэлээтин кытта суруйааччы үһү диэн киэҥник иһиллибититтэн, биһиги оҕолор дьулайа санаабыппыт. Дьэ, ити курдук дириэктэрбит Степан Павлович оҕолорго улахан убаастабылы ылбыта.”
С.П. Ефремов төрөөбүтэ 120 сылыгар тэрээһин түмүк тылыгар Саха Өрөспүүбүлүкэтин культуратын уонна духовнаһын министэрэ А.И. Ноев, бу үбүлүөйдээх тэрээһиҥҥэ киирбит этиилэри учуоттаан суруйааччы 125 сылыгар аналлаах өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн ыытыллар былаан оҥоһуллуо диэн түмүктээтэ.
С.П. Ефремов күтүөтэ А.Н. Дьяконов уонна П.Н. Харитонов – Ойуку суруйааччы, учуутал олоҕун кэпсиир альбом-кинигэни биһиги оскуолабыт музейыгар анаан өйдөбүнньүк суруйан дьоһун бэлэх оҥордулар.
Я.Е. Корякина, И.С. Гаврильев аатынан 1 N- дээх НОО түмэлин салайааччыта